“Als we het toelaten dat vrouwen een tweederangsrol spelen, dan zien sommige mannen dit als een legitimatie om vrouwen te domineren.”

Voor mij zitten zes sterke vrouwen. Vrouwen die besloten hebben hun lot in eigen handen te nemen en samen naar mij zijn toegestapt om hun verhaal te vertellen. Ik luister drie uur lang naar al het geweld, psychologisch, fysiek en financieel, dat deze vrouwen jarenlang hebben ondergaan. Het gaat niet alleen om slagen en schoppen, benadrukken ze. Vele slachtoffers moeten dag in, dag uit, vernederingen ondergaan, worden gemanipuleerd en geïsoleerd. Ze ondergaan gemene, toxische opmerkingen die hun zelfbeeld onderuit halen. Hierdoor raken ze steeds meer verstrikt in het web van een man die kost wat kost zijn macht wil uitoefenen en behouden.

Minstens 24 feminicides in 2023

En ze zijn met velen deze vrouwen. Het is momenteel niet gemakkelijk om met volledige cijfers te komen rond geweld op vrouwen omdat heel veel geweld zich achter gesloten deuren voordoet. Bovendien hebben heel wat vrouwen angst om het aan iemand te vertellen. Uit cijfers van Europa blijkt dat één op de drie vrouwen ooit al te maken had met fysiek of seksueel geweld. Maar wij zien enkel het topje van de ijsberg. Wij zien het pas wanneer de controle ontspoort, vaak als de macht van de man gechallenged wordt wanneer de vrouw zich verzet en uit de relatie stapt. De blog Stop Feminicide die alle vrouwenmoorden bijhoudt, stelt dat er dit jaar al minstens 24 vrouwen vermoord werden.

De voorbije jaren heeft de federale regering bergen werk verzet om geweld op vrouwen en feminicide zo goed mogelijk in te perken. Vlak voor de zomervakantie stemden we de Stop-Feminicidewet. Een unieke wet binnen Europa die tal van maatregelen in gang zet om dat geweld zoveel mogelijk te voorkomen en te bestrijden. Zo wordt in het hele land het mobiele stalkingalarm uitgerold zodat vrouwen discreet de politie kunnen inschakelen als ze zich bedreigd voelen door hun ex-partner. Hulpverleners, magistraten en politieagenten krijgen trainingen om alle vormen van geweld te herkennen, de verschillende maatregelen worden gestroomlijnd en er komen betere data. Wie het slachtoffer is van seksueel geweld kan terecht bij de Zorgcentra na Seksueel Geweld. Dat is een unieke plaats waar slachtoffers, 7 dagen 7, 24u op 24, kunnen aankloppen voor medische en psychosociale hulp. Als ze dat wensen kunnen ze er ook een klacht indienen.

Dit werk hebben we enkel kunnen doen omdat we op de brede schouders konden staan van het middenveld: de vele vrouwenbewegingen die ons land rijk is en die jaar na jaar zijn blijven aankloppen op de deuren van de verschillende regeringen met als boodschap: neem dit geweld nu eindelijk eens serieus.

85% van de vrouwen wereldwijd is slachtoffer is van cybergeweld

Het is ook daarom dat België tijdens haar voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie een prioriteit heeft gemaakt van de goedkeuring van de richtlijn tegen geweld op vrouwen. Er komen nieuwe maatregelen en strengere straffen tegen verkrachtingen, genitale verminking en cybergeweld. Geweld op vrouwen in de offline wereld intensifieert zich online. Cijfers van The Economist Intelligence Unit tonen aan dat 85% van de vrouwen wereldwijd slachtoffer is van geweld via internet; van bekenden, ex-partners of volslagen vreemden, en de overgrote meerderheid van de daders (86%) is man. Ons land wil die richtlijn nog deze legislatuur aannemen. De dam tegen geweld had er veel langer moeten staan.

Als je als vrouw financieel afhankelijk bent van een man, hoe kan je dan je vrijheid opeisen?

Er zal meer nodig zijn dan jaarverslagen, checklists, wetenschappelijke comités. Hoe verfijnd onze aanpak ook mag zijn, hoeveel mensen er ook worden bijgeschoold, zolang er geen feitelijke gelijkheid is tussen vrouwen en mannen, zullen we blijven geconfronteerd worden met scheefgetrokken machtssituaties. Als je als vrouw financieel afhankelijk bent van een man, hoe kan je dan je vrijheid opeisen?

Formeel hebben we dan misschien wel identieke rechten voor vrouwen en mannen, de feitelijke discriminatie van vrouwen is nog lang niet over. Vrouwen verrichten het meeste onbetaalde werk, ze verdienen nog steeds aanzienlijk minder, ze zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in verantwoordelijke functies, enz. Als staatssecretaris probeer ik hier antwoorden op te geven met voorstellen rond loontransparantie en quota en ook tijdens het Belgische voorzitterschap brengt ons land alle ministers van gendergelijkheid samen om elkaar te inspireren. Maar laat ons eerlijk zijn: het gaat traag, te traag.

De vrouwen voor mij zijn daarvan getuige. We kunnen er niet omheen: Als we toelaten dat vrouwen een tweederangsrol spelen, dan zien sommige mannen dit als een legitimatie om vrouwen te domineren.  

Extra info:

Slachtoffers van seksueel geweld, kunnen terecht bij de zorgcentra na seksueel geweld (zsg.belgium.be), na ander geweld kan je bellen naar de hulplijn 1712 (1712.be).