Nieuwe site digitaalseksueelgeweld.be legt haarfijn uit hoe grenzen van mensen te respecteren en hoe je kan ondersteunen als getuige

Uit onderzoek (2022) van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen blijkt dat intieme beelden van reeds 1% van de Belgen (bijna evenveel vrouwen als mannen) zonder hun toestemming werd verspreid of online geplaatst. Maar vaak weten personen niet dat hun beelden verspreid worden. Een op de vier slachtoffers van niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte beelden, wist niet dat er beeldmateriaal was genomen (voyeurisme). 15% van de vrouwen geeft aan dat ze ooit al eens onder druk een naaktfoto van zichzelf hebben gemaakt of laten maken. Bij mannen is dit 3%. 15% van de vrouwen heeft al eens een ongewenste foto ontvangen waarop de afzender naakt stond afgebeeld. Bij mannen is dit 7%.

• www.digitaalseksueelgeweld.be

De website beschrijft 21 situaties die al dan niet tegen de grens van digitaal grensoverschrijdend gedrag aanleunen of er zelfs over gaan, waaronder het delen van intieme foto’s, seksuele berichten van een leidinggevende, het versturen van dickpics, intieme foto’s van je partner tonen, het filmen en online plaatsen van seksuele daden, het geven van dubieuze complimenten, … Bij iedere situatie wordt duidelijk aangegeven wat wel en niet kan en welke wetgeving van toepassing is. Je kan er terugvinden hoe je kan reageren als slachtoffer, als getuige en zelfs als pleger om het gedane leed zoveel mogelijk te proberen herstellen. De site richt zich expliciet op (jong-)volwassenen. Minderjarigen kunnen met hun vragen terecht bij Childfocus.

• Toestemming staat centraal

In de toolkit wordt bijzondere aandacht besteed aan het concept 'toestemming'. Het is één van de belangrijke criteria om na te gaan of er grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt. Zo kunnen vriendinnen seksueel getinte foto’s naar elkaar doorsturen als dat gebeurt met wederzijdse toestemming, maar een dickpic doorsturen zonder dat de ontvanger daarom heeft gevraagd, kan niet.

Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Marie-Colline Leroy dankt het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, de middenveldorganisatie Garance, en iedereen die eraan heeft meegewerkt, voor het ontwikkelen van de toolkit tegen digitaal seksueel grensoverschrijdend gedrag en geweld: “Online seksueel grensoverschrijdend gedrag en geweld is een vaak voorkomend probleem dat grote gevolgen kan hebben voor de slachtoffers, hoofdzakelijk vrouwen. Met deze nieuwe site willen we heel duidelijk en op een laagdrempelige manier aangeven wat wel en wat niet kan zodat mensen weten wanneer iemand over de grens gaat en gepast kunnen reageren. Daders zullen zich ook niet langer kunnen verstoppen achter de stelling dat ze niet wisten dat wat ze deden over de schreef ging.”

• Federale regering strijdt tegen (digitaal) seksueel geweld

De federale regering heeft de voorbije legislatuur op verschillende domeinen gewerkt aan het bestrijden van (digitaal) seksueel geweld. Het strafwetboek werd geüpdatet waardoor er in de toekomst makkelijker zal kunnen opgetreden worden tegen zowel offline als online belaging. Zo werd verduidelijkt dat bijvoorbeeld het zonder toestemming versturen van dickpics ook als belaging bestraft zal kunnen worden.

Door een recente wetswijziging kunnen rechters doelgericht aan internetbedrijven zoals Meta en Google opleggen welke beelden van hun platforms moeten verwijderd worden. Justitie kreeg ook meer mogelijkheden om achter de plegers aan te gaan door ze sneller te kunnen identificeren. Zo kunnen internetbedrijven nu verplicht worden om gegevens over te maken van zij die deze beelden verspreiden en zelfs exploiteren.

Ook de Europese richtlijn tegen geweld tegen vrouwen wil digitaal geweld tegengaan. In opdracht van de staatssecretaris voor Gelijke Kansen trokken de organisaties Plan International en Plan Sacha naar Belgische festivals en campussen om jongeren te sensibiliseren rond seksueel geweld. De nieuwe toolkit maakt deel uit van die inspanningen om burgers zo goed mogelijk te informeren over grensoverschrijdend seksueel geweld, zowel online als offline.

De middenveldorganisatie Garance heeft de toolkit op vraag van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen ontwikkeld. Liesbet Stevens, adjunct-directeur van het Instituut legt uit: "(Jong)volwassenen worden bij de sensibilisering rond digitaal seksueel grensoverschrijdend gedrag en geweld vaak over het hoofd gezien. Maar niet alleen kinderen en jongeren maken gebruik van technologie zoals smartphones en sociale media en zitten met vragen over hun eigen seksueel gedrag of dat van anderen. Met deze toolkit, die uiteenlopende situaties belicht in verschillende contexten zoals bijvoorbeeld op het werk, willen we ook die (jong)volwassenen handvaten aanreiken om digitaal seksueel grensoverschrijdend gedrag en geweld van zichzelf of van anderen te herkennen en om gepast te reageren."

Garance focust zich op de strijd tegen gendergerelateerd geweld door in te zetten op primaire preventie – initiatieven met als doel om het geweld te voorkomen. Een feedbackgroep, een expertengroep, een begeleidingscomité en twee juristen hebben meegeholpen aan het tot stand komen van de toolkit. De toolkit zal o.a. naar middenveldorganisaties en andere belangrijke stakeholders in de strijd tegen digitaal seksueel geweld worden verspreid. Het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen gaat er zelf ook verder mee aan de slag. Er zullen ook contacten worden gelegd met de gemeenschappen, om ook de bekendmaking bij jongvolwassenen te versterken.

De toolkit is voor iedereen beschikbaar op www.digitaalseksueelgeweld.be.

Personen (meerderjarigen) die slachtoffer zijn van digitaal seksueel geweld kunnen terecht bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen voor advies en ondersteuning. Zij kunnen online een melding doen.

Bron studie Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (2022): “ ‘Wraakporno’, online seksuele intimidatie en andere vormen van cyberpesten”